Παραφυάδες χωρίς μετακίνηση κυψελών - μέθοδος Βεντάλιας
Οι μήνες Απρίλιος-Μάιος είναι κατάλληλοι για να διαιρέσουμε τα μελίσσια μας με παραφυάδες. Δεν είναι τυχαίο που την περίοδο αυτη έχουμε τη φυσική διαίρεση των μελισσών, δηλαδή το φαινόμενο της σμηνουργίας. Μάλλον όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την εκτροφή και την γονιμοποίηση των βασιλισσών είναι στο ιδανικότερο τους σημείο.
Θα περιγράψω πιο κάτω πως εφαρμόζω εγώ την μέθοδο της "Βεντάλιας" που την αναλύει καλύτερα ο Pierre Jean-Prost στο βιβλίο του "Μελισσσοκομία" στη σελίδα 288. Για μένα αποτελεί ίσως την πιο πρακτική μέθοδο δημιουργίας παραφυάδων, διότι δεν χρειάζεται να τις μετακινήσουμε από το μελισσοκομείο μας χιλιόμετρα μακριά και έτσι ούτε τα βασιλικά κελιά κινδυνεύουν κατά τη μετακίνηση, αλλά ούτε μπαίνουμε σε περίσσιο κόπο με μετακινήσεις.
Με τις κλασικές μεθόδους που χωρίζαμε παραφυάδες, θα έπρεπε όταν διαιρούσαμε ένα μελίσσι να πάμε τις παραφυάδες σε απόσταση μεγαλύτερη των 4 χιλιομέτρων, ώστε οι συλλέκτριες των παραφυάδων να μην επέστρεφαν στην θέση που ήταν η αρχική τους κυψέλη. Με τη μέθοδο της Βεντάλιας που στηρίζεται (όπως θα δούμε παρακάτω) στην ίση κατανομή των συλλεκτριών μελισσών στις παραφυάδες μας, δεν μετακινούμε τις παραφυάδες εκτός του μελισσοκομείου.
Θα περιγράψω τα βήματα που ακολουθώ εγώ όταν χωρίζω παραφυάδες με τη μέθοδο αυτή.
Βήμα 1: Ορφάνεμα μελισσιού με απομάκρυνση της βασίλισσας
Έστω ότι έχω μία κυψέλη δυνατή με 20 πλαίσια πληθυσμό και θέλω να την χωρίσω σε παραφυάδες.
- Αυτό που κάνω αρχικά είναι να βρω το πλαίσιο όπου βρίσκεται η μάνα του μελισσιού και να το τοποθετήσω σε μια νέα άδεια κυψέλη (5αράκι).
- Επίσης στην κυψέλη μεταφέρω άλλο ένα πλαίσιο με πληθυσμό και γόνο.
Έτσι φτιάξαμε ένα νέο μελίσσι με τη βασίλισσα, με 2 πλαίσια πληθυσμό το οποίο έχει σίγουρα 1 πλαίσιο τροφές και τουλάχιστον 1 πλαίσιο γόνου.
Την κυψέλη με τη βασίλισσα που πήραμε, την τοποθετούμε 1.5-2 μέτρα μπροστά ή πίσω απο την ορφανή κυψέλη, ώστε να δέχεται κάποιες συλλέκτριες μέλισσες. Την τροφοδοτώ με ζαχαροζύμαρο και λίγη γυρεόπιτα και αυτή θα αναπτυχθεί γρήγορα και θα δυναμώσει σε λίγο καιρό ξανά.
Έτσι έμεινε ορφανή η διώροφη κυψέλη στην αρχική της θέση, με 18 πλαίσια να δέχεται όλες τις συλλέκτριες μέλισσες και με πολύ πληθυσμό, ώστε να εκθρέψει σωστά βασιλικά κελιά. Τροφοδοτώ αυτό το ορφανό μελίσσι με ζαχαροζύμαρο και σιρόπι και δεν το ενοχλώ για 9 ημέρες.
Βήμα 2: Χωρισμός σε παραφυάδες την 9η ημέρα απο το ορφάνεμα
Πάμε μετά απο 9 ημέρες στο ορφανό μελίσσι για να χωρίσουμε παραφυάδες. Ο αριθμός των παραφυάδων που θα χωρίσουμε είναι ανάλογος με τον αριθμό των κελιών που έχουν δημιουργηθεί και ανάλογος με τη δύναμη που θέλουμε να έχουν οι παραφυάδες μας.
Εγώ από ένα 18άρι ορφανό μελίσσι δημιουργώ συνήθως 5-6 παραφυάδες.
Τώρα σε κάθε παραφυάδα που δημιουργώ φροντίζω να υπάρχει σίγουρα ένα ή δύο πλαίσια γόνου, ένα πλαίσιο με τροφή και 1 ή 2 μεγάλα βασιλικά κελιά .
Έτσι χαλάω τα υπόλοιπα βασιλικά κελιά και αφήνω σε κάθε παραφυάδα τα μεγαλύτερα βασιλικά κελιά, ώστε οι βασίλισσες που θα βγούνε να είναι δυνατές και καλοταϊσμένες.
Στις παραφυάδες που χωρίσαμε , τοποθετούμε απο ένα κιλό ζαχαροζύμαρο,
Βήμα 3: Τοποθέτηση παραφυάδων γύρω από την αρχική θέση της ορφανής κυψέλης σε σχήμα βεντάλιας.
Οι κυψέλες των παραφυάδων που δημιουργήσαμε θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν όλες το ίδιο χρώμα, τουλάχιστον στην μπροστινή πλευρά. Μόλις χωρίσουμε τις παραφυάδες τις τοποθετούμε ημικυκλικά και λίγο πιο πίσω απο το σημείο όπου υπήρχε στην αρχή η ορφανή κυψέλη που χωρίσαμε. Αυτό το κάνουμε διότι οι συλλέκτριες μέλισσες όταν επιστρέφουν απο τους αγρούς, δεν θα βρίσκουν την παλιά τους ορφανή κυψέλη με αποτέλεσμα να μπαίνουν στις παραφυάδες που τοποθετήθηκαν ημικυκλικά γύρω από την παλιά θέση. Το ίδιο χρώμα των κυψελών που τοποθετούμε ημικυκλικά βοηθά στο να μπερδεύονται οι συλλέκτριες μέλισσες λόγω παραπλάνησης και να μοιράζονται έτσι ομοιόμορφα-ισάριθμα στις παραφυάδες μας.
Αφού χωρίσαμε και τοποθετήσαμε σε σχήμα "βεντάλιας" τις νέες παραφυάδες ,δεν τις ενοχλούμε καθόλου για 25 ημέρες (Βασικός παράγοντας επιτυχίας).
Βήμα 4: Έλεγχος για εκκόλαψη και γονιμοποίηση μετά από 25 ημέρες
Μετα απο 25 ημέρες ή και παραπάνω ανοίγουμε προσεκτικά, χωρίς καπνό τις παραφυάδες μας και ελέγχουμε αν γεννά η νέα βασίλισσα. Αν δούμε να γεννά η βασίλισσα δίνουμε τροφή στο μελίσσι και δεν το ενοχλούμε για αρκετές ημέρες. Μετά από δεκαπέντε ημέρες περίπου ελέγχουμε ξανά την ωοτοκία και τον γόνο της νέας βασίλισσας.
Παρατηρήσεις - Σημειώσεις:
- Ο λόγος που θέλουμε να μοιραστούν ισάξια οι συλλέκτριες στις νέες παραφυάδες, είναι πως όταν διαταράσσεται η αναλογία μεταξύ των εσωτερικών εργατριών μελισσών της κυψέλης και των συλλεκτριών μελισσών, τότε οι εργάτριες αλλάζουν συμπεριφορά και η γονιμοποίηση των νέων βασιλισσών παρατηρήθηκε πως καθυστερεί. Έτσι σε μια παραφυάδα με αγονιμοποίητη βασίλισσα είναι ανεπιθύμητο να εκλείπουν είτε οι συλλέκτριες , είτε οι εσωτερικές εργάτριες.
- Καλό είναι να χρησιμοποιούμε μικρά κυψελίδια (π.χ. 5αράκια) για την τοποθέτηση των νέων παραφυάδων, ώστε αυτά να μη ζορίζονται να διατηρούν τη σωστή θερμοκρασία. Επίσης και το κερόπανο πάνω απο τα πλαίσια των παραφυάδων μας βοηθά στη διατήρηση της σωστής θερμοκρασίας.
- Στις κυψέλες των παραφυάδων πρέπει να αφήνουμε μικρή είσοδο, γιατί λόγω του μικρού πληθυσμού που έχουν δεν μπορούν να προστατεύουν εύκολα την κατοικία τους, απο εξωτερικούς εχθρούς.
- Έχει παρατηρηθεί πως όταν ορφανέψουμε το μελίσσι που θα χωρίσουμε και πάμε μετα απο 3 μέρες και χαλάσουμε τα βασιλικά κελιά, τότε το ορφανό μελίσσι μετα απο 9 μέρες απο τότε που χαλάσαμε τα κελιά, θα έχει χτίσει νέα κελιά περισσότερα σε αριθμό, μεγαλύτερα σε μέγεθος και πιο καλοταϊσμένα. (Αυτο αναφέρει ο Ζαν Πρόστ)
- Δεν τροφοδοτούμε σιρόπι τις νέες παραφυάδες που χωρίζουμε γιατί υπάρχει κίνδυνος λεηλασίας
- Εγω κάνω έλεγχο την τρίτη ημέρα στο ορφανό μελίσσι και χαλάω τυγχόν σφραγισμένα βασιλικά κελιά, γιατί προέρχονται απο μεγάλης ηλικίας προνύμφες και αφήνω τα ασφράγιστα, τα οποία θα ταϊστούν καλύτερα.
- Μπορούμε άνετα να κόψουμε ένα βασιλικό κελί απο ένα πλαίσιο και να το μεταφέρουμε σε μια παραφυάδα. Κόβουμε προσεκτικά με ένα κοπίδι τμήμα κερήθρας με το βασιλικό κελί και το ενσωματώνουμε προσεκτικά στην κερήθρα της παραφυάδας, κάνοντας ένα βαθούλωμα με το δάκτυλό μας, ώστε να δημιουργηθεί κενός χώρος και τοποθετούμε εκεί το κελί.
Σύνοψη των εργασιών που ακολουθούμε:
1. Ορφάνεμα κυψέλης που θα χωρίσουμε, απομακρύνοντας τη βασίλισσα με σφραγισμένο γόνο, τροφές και πληθυσμό, λίγα μέτρα πιο πέρα.
2. Τροφοδοτούμε το μελίσσι καλά με βανίλια και σιρόπι και δεν το ενοχλούμε για 9 ημέρες.
3. Όταν περάσουν 9 ημέρες από τότε που οι μέλισσες ξεκινήσανε να χτίζουν βασιλικά κελιά, χωρίζουμε παραφυάδες φροντίζοντας να μοιράσουμε ισάξια γόνους, τροφές και πληθυσμό. Αφήνουμε 2 μεγάλα βασιλικά κελιά σε κάθε παραφυάδα.
4. Τοποθετούμε ημικυκλικά τις νέες κυψέλες-παραφυάδες γύρω απο την παλιά θέση της ορφανής κυψέλης.
5. Τροφοδοτούμε απο 1 κιλό ζυμάρι τις παραφυάδες και δεν τις ενοχλούμε καθόλου για 25 ημέρες τουλάχιστον.
6. Έλεγχος για εκκόλαψη βασίλισσας και γέννας μετά από 25-30 ημέρες.
Υπάρχουν κι άλλες παραλλαγές της μεθόδου αυτής και ο καθένας μπορεί να τις εφαρμόζει σύμφωνα με τις ανάγκες του. Προσπάθησα να παρουσιάσω τον τρόπο που εφαρμόζω εγώ.
Οι μήνες Απρίλιος-Μάιος είναι κατάλληλοι για να διαιρέσουμε τα μελίσσια μας με παραφυάδες. Δεν είναι τυχαίο που την περίοδο αυτη έχουμε τη φυσική διαίρεση των μελισσών, δηλαδή το φαινόμενο της σμηνουργίας. Μάλλον όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την εκτροφή και την γονιμοποίηση των βασιλισσών είναι στο ιδανικότερο τους σημείο.
Θα περιγράψω πιο κάτω πως εφαρμόζω εγώ την μέθοδο της "Βεντάλιας" που την αναλύει καλύτερα ο Pierre Jean-Prost στο βιβλίο του "Μελισσσοκομία" στη σελίδα 288. Για μένα αποτελεί ίσως την πιο πρακτική μέθοδο δημιουργίας παραφυάδων, διότι δεν χρειάζεται να τις μετακινήσουμε από το μελισσοκομείο μας χιλιόμετρα μακριά και έτσι ούτε τα βασιλικά κελιά κινδυνεύουν κατά τη μετακίνηση, αλλά ούτε μπαίνουμε σε περίσσιο κόπο με μετακινήσεις.
Με τις κλασικές μεθόδους που χωρίζαμε παραφυάδες, θα έπρεπε όταν διαιρούσαμε ένα μελίσσι να πάμε τις παραφυάδες σε απόσταση μεγαλύτερη των 4 χιλιομέτρων, ώστε οι συλλέκτριες των παραφυάδων να μην επέστρεφαν στην θέση που ήταν η αρχική τους κυψέλη. Με τη μέθοδο της Βεντάλιας που στηρίζεται (όπως θα δούμε παρακάτω) στην ίση κατανομή των συλλεκτριών μελισσών στις παραφυάδες μας, δεν μετακινούμε τις παραφυάδες εκτός του μελισσοκομείου.
Θα περιγράψω τα βήματα που ακολουθώ εγώ όταν χωρίζω παραφυάδες με τη μέθοδο αυτή.
Βήμα 1: Ορφάνεμα μελισσιού με απομάκρυνση της βασίλισσας
Έστω ότι έχω μία κυψέλη δυνατή με 20 πλαίσια πληθυσμό και θέλω να την χωρίσω σε παραφυάδες.
- Αυτό που κάνω αρχικά είναι να βρω το πλαίσιο όπου βρίσκεται η μάνα του μελισσιού και να το τοποθετήσω σε μια νέα άδεια κυψέλη (5αράκι).
- Επίσης στην κυψέλη μεταφέρω άλλο ένα πλαίσιο με πληθυσμό και γόνο.
Έτσι φτιάξαμε ένα νέο μελίσσι με τη βασίλισσα, με 2 πλαίσια πληθυσμό το οποίο έχει σίγουρα 1 πλαίσιο τροφές και τουλάχιστον 1 πλαίσιο γόνου.
Την κυψέλη με τη βασίλισσα που πήραμε, την τοποθετούμε 1.5-2 μέτρα μπροστά ή πίσω απο την ορφανή κυψέλη, ώστε να δέχεται κάποιες συλλέκτριες μέλισσες. Την τροφοδοτώ με ζαχαροζύμαρο και λίγη γυρεόπιτα και αυτή θα αναπτυχθεί γρήγορα και θα δυναμώσει σε λίγο καιρό ξανά.
Έτσι έμεινε ορφανή η διώροφη κυψέλη στην αρχική της θέση, με 18 πλαίσια να δέχεται όλες τις συλλέκτριες μέλισσες και με πολύ πληθυσμό, ώστε να εκθρέψει σωστά βασιλικά κελιά. Τροφοδοτώ αυτό το ορφανό μελίσσι με ζαχαροζύμαρο και σιρόπι και δεν το ενοχλώ για 9 ημέρες.
Βήμα 2: Χωρισμός σε παραφυάδες την 9η ημέρα απο το ορφάνεμα
Πάμε μετά απο 9 ημέρες στο ορφανό μελίσσι για να χωρίσουμε παραφυάδες. Ο αριθμός των παραφυάδων που θα χωρίσουμε είναι ανάλογος με τον αριθμό των κελιών που έχουν δημιουργηθεί και ανάλογος με τη δύναμη που θέλουμε να έχουν οι παραφυάδες μας.
Εγώ από ένα 18άρι ορφανό μελίσσι δημιουργώ συνήθως 5-6 παραφυάδες.
Τώρα σε κάθε παραφυάδα που δημιουργώ φροντίζω να υπάρχει σίγουρα ένα ή δύο πλαίσια γόνου, ένα πλαίσιο με τροφή και 1 ή 2 μεγάλα βασιλικά κελιά .
Έτσι χαλάω τα υπόλοιπα βασιλικά κελιά και αφήνω σε κάθε παραφυάδα τα μεγαλύτερα βασιλικά κελιά, ώστε οι βασίλισσες που θα βγούνε να είναι δυνατές και καλοταϊσμένες.
Στις παραφυάδες που χωρίσαμε , τοποθετούμε απο ένα κιλό ζαχαροζύμαρο,
Βήμα 3: Τοποθέτηση παραφυάδων γύρω από την αρχική θέση της ορφανής κυψέλης σε σχήμα βεντάλιας.
Οι κυψέλες των παραφυάδων που δημιουργήσαμε θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν όλες το ίδιο χρώμα, τουλάχιστον στην μπροστινή πλευρά. Μόλις χωρίσουμε τις παραφυάδες τις τοποθετούμε ημικυκλικά και λίγο πιο πίσω απο το σημείο όπου υπήρχε στην αρχή η ορφανή κυψέλη που χωρίσαμε. Αυτό το κάνουμε διότι οι συλλέκτριες μέλισσες όταν επιστρέφουν απο τους αγρούς, δεν θα βρίσκουν την παλιά τους ορφανή κυψέλη με αποτέλεσμα να μπαίνουν στις παραφυάδες που τοποθετήθηκαν ημικυκλικά γύρω από την παλιά θέση. Το ίδιο χρώμα των κυψελών που τοποθετούμε ημικυκλικά βοηθά στο να μπερδεύονται οι συλλέκτριες μέλισσες λόγω παραπλάνησης και να μοιράζονται έτσι ομοιόμορφα-ισάριθμα στις παραφυάδες μας.
Αφού χωρίσαμε και τοποθετήσαμε σε σχήμα "βεντάλιας" τις νέες παραφυάδες ,δεν τις ενοχλούμε καθόλου για 25 ημέρες (Βασικός παράγοντας επιτυχίας).
Βήμα 4: Έλεγχος για εκκόλαψη και γονιμοποίηση μετά από 25 ημέρες
Μετα απο 25 ημέρες ή και παραπάνω ανοίγουμε προσεκτικά, χωρίς καπνό τις παραφυάδες μας και ελέγχουμε αν γεννά η νέα βασίλισσα. Αν δούμε να γεννά η βασίλισσα δίνουμε τροφή στο μελίσσι και δεν το ενοχλούμε για αρκετές ημέρες. Μετά από δεκαπέντε ημέρες περίπου ελέγχουμε ξανά την ωοτοκία και τον γόνο της νέας βασίλισσας.
Παρατηρήσεις - Σημειώσεις:
- Ο λόγος που θέλουμε να μοιραστούν ισάξια οι συλλέκτριες στις νέες παραφυάδες, είναι πως όταν διαταράσσεται η αναλογία μεταξύ των εσωτερικών εργατριών μελισσών της κυψέλης και των συλλεκτριών μελισσών, τότε οι εργάτριες αλλάζουν συμπεριφορά και η γονιμοποίηση των νέων βασιλισσών παρατηρήθηκε πως καθυστερεί. Έτσι σε μια παραφυάδα με αγονιμοποίητη βασίλισσα είναι ανεπιθύμητο να εκλείπουν είτε οι συλλέκτριες , είτε οι εσωτερικές εργάτριες.
- Καλό είναι να χρησιμοποιούμε μικρά κυψελίδια (π.χ. 5αράκια) για την τοποθέτηση των νέων παραφυάδων, ώστε αυτά να μη ζορίζονται να διατηρούν τη σωστή θερμοκρασία. Επίσης και το κερόπανο πάνω απο τα πλαίσια των παραφυάδων μας βοηθά στη διατήρηση της σωστής θερμοκρασίας.
- Στις κυψέλες των παραφυάδων πρέπει να αφήνουμε μικρή είσοδο, γιατί λόγω του μικρού πληθυσμού που έχουν δεν μπορούν να προστατεύουν εύκολα την κατοικία τους, απο εξωτερικούς εχθρούς.
- Έχει παρατηρηθεί πως όταν ορφανέψουμε το μελίσσι που θα χωρίσουμε και πάμε μετα απο 3 μέρες και χαλάσουμε τα βασιλικά κελιά, τότε το ορφανό μελίσσι μετα απο 9 μέρες απο τότε που χαλάσαμε τα κελιά, θα έχει χτίσει νέα κελιά περισσότερα σε αριθμό, μεγαλύτερα σε μέγεθος και πιο καλοταϊσμένα. (Αυτο αναφέρει ο Ζαν Πρόστ)
- Δεν τροφοδοτούμε σιρόπι τις νέες παραφυάδες που χωρίζουμε γιατί υπάρχει κίνδυνος λεηλασίας
- Εγω κάνω έλεγχο την τρίτη ημέρα στο ορφανό μελίσσι και χαλάω τυγχόν σφραγισμένα βασιλικά κελιά, γιατί προέρχονται απο μεγάλης ηλικίας προνύμφες και αφήνω τα ασφράγιστα, τα οποία θα ταϊστούν καλύτερα.
- Μπορούμε άνετα να κόψουμε ένα βασιλικό κελί απο ένα πλαίσιο και να το μεταφέρουμε σε μια παραφυάδα. Κόβουμε προσεκτικά με ένα κοπίδι τμήμα κερήθρας με το βασιλικό κελί και το ενσωματώνουμε προσεκτικά στην κερήθρα της παραφυάδας, κάνοντας ένα βαθούλωμα με το δάκτυλό μας, ώστε να δημιουργηθεί κενός χώρος και τοποθετούμε εκεί το κελί.
Σύνοψη των εργασιών που ακολουθούμε:
1. Ορφάνεμα κυψέλης που θα χωρίσουμε, απομακρύνοντας τη βασίλισσα με σφραγισμένο γόνο, τροφές και πληθυσμό, λίγα μέτρα πιο πέρα.
2. Τροφοδοτούμε το μελίσσι καλά με βανίλια και σιρόπι και δεν το ενοχλούμε για 9 ημέρες.
3. Όταν περάσουν 9 ημέρες από τότε που οι μέλισσες ξεκινήσανε να χτίζουν βασιλικά κελιά, χωρίζουμε παραφυάδες φροντίζοντας να μοιράσουμε ισάξια γόνους, τροφές και πληθυσμό. Αφήνουμε 2 μεγάλα βασιλικά κελιά σε κάθε παραφυάδα.
4. Τοποθετούμε ημικυκλικά τις νέες κυψέλες-παραφυάδες γύρω απο την παλιά θέση της ορφανής κυψέλης.
5. Τροφοδοτούμε απο 1 κιλό ζυμάρι τις παραφυάδες και δεν τις ενοχλούμε καθόλου για 25 ημέρες τουλάχιστον.
6. Έλεγχος για εκκόλαψη βασίλισσας και γέννας μετά από 25-30 ημέρες.
Υπάρχουν κι άλλες παραλλαγές της μεθόδου αυτής και ο καθένας μπορεί να τις εφαρμόζει σύμφωνα με τις ανάγκες του. Προσπάθησα να παρουσιάσω τον τρόπο που εφαρμόζω εγώ.
